Yumurta Kabuğu Sendromu

Burada yumurta kabuğuna benzetilen Avrupa’nın finansal sistemi. Avrupa finansal sistemi temeli itibari ile etkin fakat yeterince sağlam değil ki zaten borç kriziyle birlikte bu iyice ayyuka çıkmış durumda. Bireysel kazanımlarla büyük sistematik kayıpların yaşandığı ince bir uçuruma da benzetilebilir bu piyasalar. Avrupa’daki piyasalara getirilebilecek diğer bir eleştiri de devlet varlıklarına çok bağımlı olması yani devlet tahvili, hazine bonosu vb. kağıtlarının değerlerinde yaşanan dalgalanmaların piyasaları derinden etkilemesi. Bu yüzden finansal sistem de borçlu ülkelerin tek başlarına ayakta kalıp kalamamalarına göre şekilleniyor.

İspanya ve İtalya başlarının çaresine bakacak. Yunanistan default olduğunda, İrlanda’da muhtemelen Helenik çöküşe katılacak, bu durumda AB’nin ağabeyi konumudaki Almanya da birlikten çok kendi mali sorunlarıyla daha ilgilenir olacak.

Kaynak:  Bloomberg, BIS

Makro data

Kaynak:  BIS, Eurostat   

Yukarıdaki verileri madde madde özetlemek gerekecek:

• Bu ülkelerin büyüme oranları, ciddi bütçe kısıtlaması uygulamalarından kaçınmasına yetecek kadar büyük değil. Hatta bu bütçe kısıtlamaları yani kemer sıkma programları büyümeyi daha da daraltacak.
• İspanya dışındaki ülkeler borcunun önemli kısmını daha çok dış borçlar oluşturuyor.
• İrlanda bankaları, İrlanda GSYH’nın %40’ı kadar miktarda sorunlu ülke enstrümanlarına sahip.
• Yunanistan ve İrlanda bir kenara bırakılırsa, önümüzdeki 12 ay içinde bu ülkeler borçlarının %25’ini tekrar finanse etmek zorunda.

Aşağıdaki tabloda da ABD, Fransa, Almanya ve İngiltere’nin riskli ülkelerdeki varlıkları sıralanmış

Kaynak:  BIS

Olumsuz bir senaryonun gerçekleşmesi halinde Avrupa Birliği’nin ileri ekonomileri Almanya, Fransa ve İngiltere bu ülkeleri desteklemek yerine bu ülkelere yatırım yapmış olan kendi bankalarını kurtarmaya uğraşacaklar. Yukarıda Uluslararası Ödemeler Bankası’ndan alınan veriler ne kadar doğrudur bilinmez, bankaları bu riske maruz varlıklar için çeşitli türev ürünler de kullanmış olabilirler. Ama yine de çıkarılacak önemli sonuçlar var.

• Olası bir İrlanda default’u, İngiltere ve Almanya’yı zorlar.
• Fransa ve İtalya’nın kaderi birbirine bağlı.
• İspanya, İtalya’dan sonra en fazla riskli yatırımın bulunduğu ülke, onun durumu da krizin genişlemesinde rol oynayacak.

Avrupa Birliği önemli bir projeydi ancak birlik için oluşturulan Euro para sistemi ve finansal altyapı pekçok sorunu da bu şekilde beraberinde getiriyor ve ortaya borcunu çeviremeyen üye ülkeler ile bu ülkelerin risk yapısı üzerine temellenmiş bir finansal mimari çıkıyor. Buradan Avrupalıların yapması gereken çıkarımın krizlerin ortaya çıkmasını engellemekten ziyade çıkacak kriz bölgelerinde uygulanacak karantina yöntemiyle hastalığın salgına dönüşmesini önlemek.